सातबारा उताऱ्यात बदल: जाणून घ्या हे 11 महत्त्वाचे बदल
शेतजमिनीच्या मालकी हक्कासाठी सातबारा उतारा हा अत्यंत महत्त्वाचा दस्तऐवज मानला जातो. जमिनीची खरेदी-विक्री, कर्ज व्यवहार तसेच जमिनीशी संबंधित वाद मिटवण्यासाठी हा दस्तऐवज आवश्यक असतो. तब्बल 50 वर्षांनंतर महसूल विभागाने सातबारा उताऱ्यात मोठे बदल केले आहेत. या सुधारांमुळे नागरिकांना अधिक स्पष्ट व अचूक माहिती मिळणार आहे.
सातबारा उताऱ्यात झालेले 11 महत्त्वाचे बदल
- गावाचे कोड क्रमांक: गाव नमुना-7 मध्ये आता गावाचा कोड क्रमांक (Local Government Directory) समाविष्ट केला जातो.
- जमिनीच्या क्षेत्राची स्पष्टता: लागवडीयोग्य आणि पोटखराब क्षेत्र स्वतंत्रपणे दाखवले जातात तसेच त्यांची एकूण बेरीज नमूद केली जाते.
- नवीन मापन पद्धती: शेतीसाठी हेक्टर-आर-चौरस मीटर तर बिनशेतीसाठी आर-चौरस मीटर हे मापन एकक वापरले जाते.
- खाते क्रमांकाची स्पष्टता: यापूर्वी ‘इतर हक्क’ मध्ये दिला जाणारा खाते क्रमांक आता थेट खातेदाराच्या नावासमोर दिसेल.
- मयत खातेदारांची नोंद: मृत व्यक्ती, कर्जबोजे आणि ई-कराराच्या नोंदी कंसात दर्शवण्याऐवजी त्यावर आडवी रेष मारली जाईल.
- प्रलंबित फेरफारांची नोंद: फेरफार प्रक्रिया पूर्ण न झालेल्या जमिनींसाठी स्वतंत्र ‘प्रलंबित फेरफार’ रकाना तयार करण्यात आला आहे.
- जुने फेरफार क्रमांक: जुन्या फेरफार क्रमांकांसाठी स्वतंत्र रकाना तयार केला आहे.
- खातेदारांची नावांची स्पष्टता: दोन खातेदारांच्या नावांमध्ये ठळक रेषा देण्यात आली आहे, त्यामुळे वाचन सुलभ होईल.
- गट क्रमांक व शेवटचा व्यवहार: गट क्रमांकासोबत शेवटचा फेरफार क्रमांक आणि तारीख ‘इतर हक्क’ रकान्यात नमूद केली जाईल.
- बिनशेती जमिनींसाठी सुधारणा: बिनशेती जमिनींसाठी ‘आर-चौरस मीटर’ हे एकक कायम ठेवले असून जुडी व विशेष आकारणीचे रकाने हटवले आहेत.
- बिनशेती जमिनींसाठी विशेष सूचना: बिनशेतीच्या सातबारा उताऱ्यावर “सदरचे क्षेत्र अकृषक क्षेत्रामध्ये रुपांतरित झाले असल्याने गाव नमुना-12 लागू नाही” ही सूचना देण्यात आली आहे.
बदलांचा फायदा नागरिकांना
या बदलांमुळे सातबारा उतारा अधिक माहितीपूर्ण, स्पष्ट व नागरिकांसाठी समजण्यास सुलभ झाला आहे. डिजिटल प्रणालीच्या वापरामुळे महसूल विभागाच्या कामकाजात अचूकता व गतिमानता आली आहे. या सुधारांमुळे नागरिकांना जमिनीशी संबंधित व्यवहार अधिक विश्वासार्ह आणि सुरळीतपणे करता येतील.